Αφηγηματικοί τρόποι (Αφηγηματικές τεχνικές)
Κατανοήστε
την αφήγηση και
την περιγραφή!!
1) Αφήγηση:
Είναι πράξη επικοινωνίας με την
οποία παρουσιάζεται προφορικά ή
γραπτά ένα πραγματικό ή
φανταστικό γεγονός ή μια σειρά
γεγονότων.
Φορέας της
αφήγησης είναι ο αφηγητής , πρόσωπο δημιουργημένο
από το συγγραφέα…
Δύο είναι
οι κυριότεροι τύποι
αφηγητών ..
α)
ο παντογνώστης αφηγητής - ετεροδιηγητικός(αμέτοχος, αποστασιοποιημένος):
Δεν συμμετέχει
στη δράση , γνωρίζει τα
πάντα σε σχέση
με τα πρόσωπα
και τις σκέψεις τους, τα γεγονότα και
την εξέλιξη τους .Γνωρίζει τις
βαθύτερες σκέψεις των ηρώων και
αφηγείται τα δρώμενα από
μηδενική εστίαση,
από την οπτική
γωνία του προσώπου
που τα ξέρει όλα..
Η
αφήγηση γίνεται σε γ΄
γραμματικό πρόσωπο (τριτοπρόσωπη αφήγηση ή διήγηση)
β) ο
πρωταγωνιστής αφηγητής- ομοδιηγητικός (δραματοποιημένος)
Συμμετέχει στη δράση, αποδίδοντας τα
γεγονότα από εσωτερική
εστίαση.
Η αφήγηση
γίνεται σε α΄ γραμματικό
πρόσωπο
(Πρωτοπρόσωπη άφήγηση ή
μίμηση)
Χρόνος αφήγησης
Οι
χρόνοι της αφήγησης
είναι ο παρατατικός
και ο αόριστος (ιστορικοί) αφού
η αφήγηση αποτελεί εξιστόρηση
γεγονότων που έχουν συμβεί.
Ο
συγγραφέας ,
όμως, επιλέγει έναν ιδιαίτερο
τύπο του Ενεστώτα που ονομάζεται δραματικός-ιστορικός και έτσι δημιουργεί
την αίσθηση ότι
τα γεγονότα συμβαίνουν αυτήν
τη στιγμή( τη στιγμή
της αφήγησης ): έτσι ο λόγος αποκτά ζωηρότητα , συναισθηματική ένταση και δραματική αμεσότητα.
Παρατήρηση:
ο αόριστος διατηρεί και
τονίζει την απόσταση ανάμεσα στο παρόν και το
παρελθόν και έτσι η αφήγηση ηχεί
ως πληροφοριακή αναφορά σε κάτι
απομακρυσμένο . Ο δραματικός ενεστώτας « καταλύει» την απόσταση παρόντος – παρελθόντος,
παρουσιάζει τα γεγονότα σαν να
διαδραματίζονται τώρα και η αφήγηση
αποκτά ζωηρό συναισθηματικό χρώμα και
δραματική ένταση.
Διαφορά
αφήγησης και περιγραφής
• Η
αφήγηση ανήκει στα δυναμικά
στοιχεία του κειμένου γιατί τη
χαρακτηρίζει κίνηση.
• μας πληροφορεί για το « γίγνεσθαι» δηλ. για την
εξέλιξη της δράσης.
•
Ενώ η περιγραφή ανήκει στα
στατικά στοιχεία του
κειμένου και μας
πληροφορεί για το « είναι» δηλαδή
για την ουσία των πραγμάτων.
•
Έτσι ο συνδυασμός περιγραφής και αφήγησης εξυπηρετεί την πλοκή
, αλλά βοηθάει και τον ακροατή να
συλλάβει σε βάθος το «ήθος» των
προσώπων και
να αντιληφθεί την ουσία των
πραγμάτων και των
καταστάσεων.
•
Η χρησιμοποίηση της εικόνας , της μεταφοράς, της προσωποποίησης
, της παρομοίωσης και γενικά των σχημάτων λόγου ενισχύουν την περιγραφή και
την καθιστούν αποτελεσματική.
Η ποικιλία αφηγηματικών τεχνικών καθιστά το
λόγο πλούσιο και ζωντανό.
